"Wuthering Heights" - mroczna strona "romansu wszech czasów"

W edycji Konkursu FOX 2022 nie mogło zabraknąć tzw. "lekturek" - w mocnym uproszczeniu, są to skrócone wersje znanych dzieł, które wykorzystywane są do przygotowania części pytań konkursowych. "Lekturki" dopasowane są do poszczególnych kategorii wiekowych i mają na celu pokazanie, iż język stanowi całość, a jego poszczególne komponenty "spotykają się" w literaturze. Bardzo ciekawą propozycją w tym roku okazały się "Wichrowe Wzgórza" - a dokładnie skrócona wersja, powstała na kanwie powieści Emily Bronte. Lektura ta skierowana była do najstarszej kategorii wiekowej Konkursu FOX, czyli do kategorii Eagles. Drobne kalkulacje, polegające na porównaniu odpowiedzi uczniów na pytania z "lekturki" z kluczem odpowiedzi, pozwoliły ustalić, iż 261 osób z grupy wiekowej liczącej trochę ponad dwa tysiące, poprawnie odpowiedziało na wszystkie z nich. Dowodzi to, iż pytania z obowiązkowej "lekturki" zaskoczyły uczestników i nie należały do banalnych.

Wielki szacunek należy się wszystkim tym, którzy pokusili się o przeczytanie nieokrojonej wersji powieści. Bardzo zwodnicze jest używanie wobec dzieła Emily Bronte terminu "romans wszech czasów" i niestety wiele osób sięgając po tę książkę, nim się sugeruje. W rzeczywistości jest to niezwykle wyczerpująca emocjonalnie lektura - rzec by można, rzecz przeznaczona dla osób o mocnych nerwach. Dwoje ludzi bez skrupułów niszczy siebie nawzajem, żywiąc wbiec siebie coś, co można określić jako "toxic love". Heathcliff i Cathy nie mają wobec siebie litości, ani granic w zadawaniu sobie cierpień, a ich dziwaczna relacja rzuca się cieniem nawet na przyszłe pokolenia. Dodatkowo, śmierć nie stanowi w tym przypadku granicy... Bohaterowie wydają się lubować nie tylko w zadawaniu bólu innym, ale również we własnej depresji - właściwie czytelnik nie jest w stanie poczuć sympatii do żadnej z postaci występujących w powieści. Całokształt jest na wskroś ponury i przesiąknięty negatywnymi emocjami, i aż kusi zadanie sobie pytania, co siedziało w głowie Emily, córki pastora? Skąd czerpała inspirację, dlaczego zdecydowała się na przelanie na papier czegoś tak mrocznego? Z drugiej strony, życie bywa przecież i takie - nie wszystkie historie miłosne kończą się happy endem. Trochę światła na pisarkę i jej dzieło rzuca biografia Emily: nie rozpieszczana przez życie, zawsze uparta i niezależna, zmarła na banalne przeziębienie (które przerodziło się w zapalenie płuc, ponieważ Emily do końca odmawiała wszelkiej pomocy lekarskiej) w wieku zaledwie trzydziestu lat. Jeśli kogoś odrzuca lektura "Wichrowych Wzgórz", to może warto nadmienić, iż powieść została bardzo nieżyczliwie przyjęta już w roku 1847 - jak widać, pomimo upływu 165 lat, emocje pozostają te same, lecz jakby na przekór temu, dzieło cieszy się nieprzemijającą popularnością.

Nieco cieplejszy (ale czy przez to lepszy??) obraz "Wichrowych Wzgórz" został odmalowany w filmie z 1992 roku, z Ralphem Fiennesem i Juliette Binoche w rolach głównych. Oczywiście, wspominając o różnych interpretacjach powieści, nie można zapomnieć o piosence Kate Bush; artystka swoim elektryzującym głosem śpiewa o Cathy, nawiedzającej jako duch swojego ukochanego: puka w jego okno, prosi o wpuszczenie do środka, ponieważ tak bardzo marznie, błąkając się pomiędzy światami... Nazywa Heathcliffa okrutnym, lecz jednocześnie swym wymarzonym i jedynym panem... Bardzo chciałaby wrócić, aby wszystko naprawić... Wsłuchując się w słowa, poczuć można zimny dreszcz, zupełnie jakby i nas dotknęła w przelocie zjawa z zaświatów:

Out on the wiley, windy moors
We'd roll and fall in green
You had a temper, like my jealousy
Too hot, too greedy
How could you leave me
When I needed to possess you
I hated you, I loved you too

Bad dreams in the night
You told me I was going to lose the fight
Leave behind my wuthering, wuthering
Wuthering Heights

Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold, let me in your window
Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold let me in your window

Ooh it gets dark, it gets lonely
On the other side from you
I pine a lot, I find the lot
Falls through without you
I'm coming back love, cruel Heathcliff
My one dream, my only master

Too long I roam in the night
I'm coming back to his side to put it right
I'm coming home to wuthering, wuthering
Wuthering Heights

Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold, let me in your window
Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold, let me in your window

Ooh let me have it, let me grab your soul away
Ooh let me have it, let me grab your soul away
You know it's me, Cathy.

Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold, let me in your window
Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold, let me in your window
Heathcliff, it's me, your Cathy, I've come home
I'm so cold

Podsumowując, "Wichrowe Wzgórza" chociaż szarpią nerwy, stanowią wyjątkową lekturę i na pewno sprawdziły się w roli obowiązkowej, lecz zarazem niebanalnej "lekturki" w Konkursie FOX.